2 FEBBRAIO
IN PURIFICATIONE B. MARIÆ V.
Duplex
Secondo la legge giudaica, tutti i primogeniti appartenevano
al Signore e i loro genitori dovevano riscattarli con un agnello
o due colombe, che venivano offerti in sacrificio al posto dei
loro figli. Maria si sottomette al questa legge; ma sapeva
benissimo che, presentando Gesù al Tempio, anziché sottrarre il
suo primogenito al sacrificio, faceva proprio l’offerta di quel
sacrifico che egli avrebbe un giorno consumato sul Calvario per
la nostra Redenzione. La festa di oggi, detta anche spesso della
“Candelora”, è una festa sia del Signore che della Madonna. Le
parole di Simeone che annunziano in Gesù “la luce che illumina
tutte le genti” sono per la Chiesa un’occasione per celebrare
una vera festa di luce. L’ufficiatura di oggi si può dividere in
tre parti: Benedizione e distribuzione delle candele,
processione, Messa. Sarebbe desiderabile che la benedizione
delle candele e la Messa fossero celebrate, come si faceva
anticamente a Roma, in due chiese differenti tra le quali si
dovrebbe fare la processione.
1. BENEDIZIONE DELLE
CANDELE
I fedeli porteranno a casa le candele che sono state benedette.
Come i rami benedetti nel giorno delle palme, o come l’acqua
benedetta nella Veglia pasquale, così i ceri della Candelora
sono un sacramentale destinato ad assicurarsi la protezione
divina.
Prima della Messa, il celebrante rivestito di stola e piviale
violaceo benedice le candele, stando in piedi dal lato
dell’Epistola.
V/. Dóminus vobíscum.
R/. Et cum spíritu tuo.
PRIMA ORAZIONE
Orémus.
Domine sancte, Pater
omnípotens, ætérne
Deus, qui ómnia ex
níhilo creásti, et jussu tuo per
ópera apum hunc liquorem
ad perfectionem cérei veníre
fecísti: et qui
hodiérna die petitiónem
justi Simeónis
implésti:
te humíliter
deprecámur;
ut has candélas
ad usus hóminum
et sanitátem córporum
et animárum, sive in terra sive
in aquis, per invocatiónem
tui sanctíssimi
nóminis et per
intercessiónem beátæ
Maríæ
semper Vírginis,
cujus hódie
festa devóte
celebrántur, et
per preces ómnium
Sanctórum
tuórum, bene +
dícere
et sancti + ficáre
dignéris: et
hujus plebis tuæ,
quæ illas
honorífice in mánibus desíderat
portare teque cantando
laudare, exáudias
voces de
coelo sancto tuo et
de sede
majestátis tuæ: et
propítius
sis ómnibus
clamántibus ad
te, quos redemísti
pretióso
Sánguine Fílii tui:
Qui tecum.
Amen.
SECONDA ORAZIONE
Il cero della Candelora deve ricordarci il cero che ci è
stato consegnato il giorno del nostro Battesimo, « affinché,
disse allora il sacerdote, quando il Signore vi chiamerà alle
Nozze eterne, possiate andargli incontro con tutti i Santi ». È
bene ritornando a casa accendere questo cero al capezzale dei
moribondi.
Orémus.
Omnípotens
sempitérne
Deus, qui hodiérna
die
Unigénitum tuum
ulnis sancti
Simeónis in templo
sancto
tuo suscipiéndum
præsentásti:
tuam súpplices
deprecámur
cleméntiam; ut
has candélas,
quas nos fámuli tui, in tui
nóminis magnificéntiam suscipiéntes,
gestáre cúpimus
luce accénsas, bene + dícere
et sancti + ficáre atque lúmine
supérnæ benedictiónis
accéndere dignéris: quaténus
eas tibi Dómino, Deo nostro,
offeréndo digni, et
sancto igne
dulcíssimæ caritátis
tuæ succénsi,
in templo sancto glóriæ
tuæ repræsentári mereámur.
Per eúndem Dóminum
nostrum.
R/. Amen.
TERZA ORAZIONE
A Roma, nel sec.
VII la benedizione delle
candele veniva fatta di notte nella basilica di Santa Martina,
vicino alla Chiesa di Sant’Adriano.
Orémus. Oratio.
Dómine Jesu Christe, lux
vera, quæ illúminas
omnem
hóminem veniéntem in
hunc mundum: effúnde
bene
+ dictiónem
tuam super hos
céreos, et sancti
+
fica eos
lúmine grátiæ tuæ,
et concéde
propítius; ut, sicut
hæc
luminária igne
visíbili accénsa
noctúrnas depéllunt ténebras;
ita corda nostra invisíbili igne,
id est, Sancti Spíritus splendóre
illustráta, ómnium vitiórum
cæcitáte cáreant: ut, purgáto
mentis óculo, ea cérnere póssimus,
quæ tibi sunt plácita et
nostræ salúti utília; quaténus
post hujus sǽculi caliginósa
discrímina ad lucem indeficiéntem
perveníre mereámur.
Per te, Christe Jesu, Salvátor
mundi, qui in Trinitáte perfécta
vivis et regnas Deus, per
ómnia sǽcula sæculórum.
R/. Amen.
QUARTA ORAZIONE
Orémus. Oratio. Omnípotens sempitérne
Deus, qui per Móysen
fámulum tuum puríssimum
ólei liquórem ad luminária
ante conspéctum tuum
júgiter
concinnánda
præparári jussísti:
bene +
dictiónis tuæ grátiam
super hos céreos
benígnus
infúnde; quaténus
sic
adminístrent lumen
extérius,
ut, te donánte,
lumen Spíritus
tui nostris non
desit méntibus
intérius. Per
Dóminum . . . in
unitáte ejúsdem.
R/. Amen.
QUINTA ORAZIONE
Orémus. Oratio.
Dómine Jesu Christe, qui
hodiérna die, in
nostræ
carnis substántia
inter hómines
appárens, a
paréntibus in
templo es
præsentátus: quem
Símeon venerábilis
senex, lúmine
Spíritus tui
irradiátus,
agnóvit, suscépit et
benedíxit:
præsta propítius;
ut, ejúsdem
Spíritus Sancti
grátia illumináti
atque edócti, te
veráciter
agnoscámus et
fidéliter
diligámus: Qui cum
Deo Patre
in unitáte ejúsdem
Spíritus
Sancti vivis et
regnas Deus,
per ómnia sǽtula
sæculórum.
R/.Amen.
2. DISTRIBUZIONE DELLE CANDELE
Il Celebrante benedice l’incenso, poi asperge per tre volte
le candele con l’acqua benedetta dicendo l’antifona « Asperges
me », infine le asperge per tre volte.
Il sacerdote più elevato in dignità va all’altare per dare
una candela benedetta al Celebrante. Quindi il celebrante,
stando in piedi in mezzo all’altare, con la faccia rivolta verso
il popolo, distribuisce le candele benedette al clero e poi ai
fedeli, quando si riceve la candela la si bacia e poi si bacia
la mano del Celebrante.
Mentre il coro canta il Nunc dimittis del vecchio Simeone, si
ricevono le candele benedette, proprio come il Santo Vegliardo
ricevette nelle sua braccia il Bambino Gesù. “Luce per
illuminare le genti, e gloria del suo popolo d’Israele”
L’antifona viene alternata, secondo l’antica usanza, con ogni
versetto del Nunc dimittis.
Antiphona. Luc. 2, 32.
Lumen
ad revelatiónem géntium et
glóriam plebis tuæ Israël.
Cantic. ibid.,
29-31.
Nunc dimíttis
servum tuum,
Dómine,
secúndum verbum tuum
in
pace.
Quindi si ripete l’antifona:
Lumen ad revelatiónem géntium,
Quia vidérunt óculi
mei salutáre
tuum.
Antiph. Lumen.
Quod parásti ante
fáciem
ómnium populorum.
Antiph. Lumen.
Glória Patri, et
Fílio, et Spirítui
Sancto. Antiph.
Lumen.
Sicut erat in
princípio, et
nunc, et semper, et
in sǽcula
sæculórum. Amen.
Antiph. Lumen.
His expletis,
cantatur:
Antiph. Ps. 43,
26. Exsúrge, Uómine,
ádjuva nos: et
líbera nos
propter nomen tuum.
Ps. ibid., 2.
Deus, áuribus
nostris audívimus:
patres nostri
annuntiavérunt
nobis.
R/. Glória Patri.
Et
repetitur:
Exsúrge, Dómine.
Quindi il Sacerdote dice l’Orémus; ma dopo la Settuagesima,
se non è di domenica, si agginge
V/.Flectámus génua.
Dopo V/. Leváte.
Oratio.
Exáudi, quǽsumus, Dómine,
plebem tuam: et, quæ
extrinsécus ánnua tríbuis devotióne
venerári, intérius asséqui
grátiæ tuæ luce
concéde. Per
Christum, Dóminum
nostrum.
R/. Amen.
Il Celebrante benedice l’incenso e il Diacono dà il segnale
della partenza della processione.
V/. Procedámus in
pace.
L’assemblea dice:
In nómine Christi.
Amen.
Si avvia il clero, preceduto dal turriferaio, dalla croce e
dagli accoliti; i fedeli vengono dopo il Celebrante. Tutti
tengono le candele accese. Durante la processione, si cantano le
seguenti Antifone:
PRIMA ANTIFONA
È un’esortazione a Gerusalemme perché riveva degnamente Colui
che le restituirà la gloria passata. Si porta processionalmente
verso la chiesa il cero acceso come Maria, dopo l’incontro con
Simeone, portò il “Re della Gloria, nostra nuova luce” per
presentarlo al Signore.
Adórna thálamum
tuum, Sion, et
súscipe Regem
Christum: ampléctere
Maríam,
quæ est coeléstis
porta: ipsa
enim portat Regem
glóriæ novi
lúminis: subsístit
Virgo, addúcens
mánibus Fílium ante
lucíferum génitum:
quem accípiens
Símeon in ulnas
suas,
prædicávit pópulis,
Dóminum
eum esse vitæ et
mortis et
Salvatórem mundi.
SECONDA ANTIFONA
Luc. 2, 26, 27 et 28-29.
Respónsum accépit Símeon
a Spíritu Sancto, non visúrum
se mortem, nisi
vidéret Christum
Dómini: et cum
indúcerent
Púerum in templum,
accépit eum in ulnas
suas,
et benedíxit Deum,
et dixit:
Nunc dimíttis servum
tuum,
Dómine, in pace.
Cum indúcerent
púerum Jesum
parentes
ejus, ut fácerent
secúndum
consuetúdinem legis
pro eo,
ipse accépit eum in
ulnas suas.
Mentre si entra in Chiesa si canta il responsorio seguente :
RESPONSORIO
Il Tempio di Gerusalemme in cui fu presentato il Bambino Gesù
è figura di quello dove oggi sta per celebrarsi il santo
Sacrificio della Messa, la vera presentazione di Gesù.
V/. Obtulérunt pro eo Dómino
par túrturum, aut duos
pullos columbárum: * Sicut
scriptum est in lege
Dómini.
V/. Postquam impléti
sunt dies
purgatiónis Maríæ,
secúndum
legem Moysi, tulérunt Jesum
in Jerúsalem, ut sísterent eum
Dómino. Sicut
scriptum est in
lege Dómini.
V/. Glória Patri, et
Fílio, et Spirítui Sancto.
Sicut scriptum est
in lege Dómini.
3.
ALLA MESSA
Paramenti bianchi.
Si tengono le candele accese durante il canto del Vangelo, e
poi dal Sanctus fino alla Comunione.
L’incontro di Simeone con Gesù ricompensò la paziente attesa
dei fedeli Giudei; ed esudì la segreta invocazione di luce dei
pagani: infatti, la vittima del sacrificio redentore stava,
finalmente, per offrirsi al Tempio. La Messa riproduce questa
offerta di Gesù nella Presentazione e il suo compimento sul
Calvario per la salvezza di tutta l’umanità.
INTRÓITUS
Ps. 47, 10-11.
Suscépimus, Deus,
misericórdiam
tuam in
médio templi tui:
secúndum
nomen tuum, Deus,
ita et laus tua
in fines terræ:
justítia plena
est déxtera tua.
Ps. ibid., 2.
Magnus Dóminus,
et
laudábilis nimis: in
civitáte
Dei nostri, in monte sancto
ejus.
V/. Glória Patri.
S. MESSA con GLÓRIA
ORÁTIO
Omnípotens sempitérne
Deus, majestátem tuam
súpplices exorámus:
ut, sicut
unigénitus Fílius
tuus hodiérna
die cum nostræ
carnis
substántia in templo
est præsentátus;
ita nos fácias
purificátis
tibi méntibus
præsentári.
Per eúndem Dóminum.
EPISTOLA
Léctio Malachíæ
Prophétæ. Malach. 3, 1-4.
Così dice il Signore: Ecco, io manderò un mio messaggero a
preparare la via davanti a me e subito entrerà nel suo tempio il
Signore, che voi cercate; l'angelo dell'alleanza, che voi
sospirate, ecco viene, dice il Signore degli eserciti. Chi
sopporterà il giorno della sua venuta? Chi resisterà al suo
apparire? Egli è come il fuoco del fonditore e come la lisciva
dei lavandai. Siederà per fondere e purificare; purificherà i
figli di Levi, li affinerà come oro e argento, perché possano
offrire al Signore un'oblazione secondo giustizia. Allora
l'offerta di Giuda e di Gerusalemme sarà gradita al Signore come
nei giorni antichi, come negli anni lontani.
M. - Deo grátias.
GRADUALE
Ps. 47, 10-11 et
9. Suscépimus,
Deus, misericórdiam
tuam in médio templi
tui:
secúndum nomen tuum,
Deus,
ita et laus tua in
fines terræ.
V/. Sicut audívimus,
ita et
vídimus m civitáte
Dei nostri,
in monte sancto
ejus.
ALLELÚIA
Allelúia,
allelúia.
V/. Senex Púerum
portábat: Puer autem
senem regébat.
Allelúja.
Dopo la Settuagesima si omette l’alleluia e si canta il
Tratto
TRÀCTUS
Luc. 2, 29-32.
Nunc dimíttis
servum tuum, Dómine,
secúndum verbum tuum in
pace.
V/. Quia vidérunt óculi
mei salutáre tuum.
V/. Quod parásti ante fáciem ómnium
populórum.
V/. Lumen ad revelatiónem
géntium et glóriam
plebis tuæ Israël.
EVANGÉLIUM
Sequéntia sancti Evangélii secúndum Lucam, 2, 22-32.
In quel tempo, quando venne il tempo della loro purificazione
secondo la Legge di Mosè, portarono il bambino a Gerusalemme per
offrirlo al Signore, come è scritto nella Legge del Signore:
ogni maschio primogenito sarà sacro al Signore; e per offrire in
sacrificio una coppia di tortore o di giovani colombi, come
prescrive la Legge del Signore. Ora a Gerusalemme c'era un uomo
di nome Simeone, uomo giusto e timorato di Dio, che aspettava il
conforto d'Israele; lo Spirito Santo che era sopra di lui, gli
aveva preannunziato che non avrebbe visto la morte senza prima
aver veduto il Messia del Signore. Mosso dunque dallo Spirito,
si recò al tempio; e mentre i genitori vi portavano il bambino
Gesù per adempiere la Legge, lo prese tra le braccia e benedisse
Dio: "Ora lascia, o Signore, che il tuo servo
vada in pace secondo la tua parola; perché i miei occhi han
visto la tua salvezza, preparata da te davanti a tutti i popoli,
luce per illuminare le genti e gloria del tuo popolo Israele".
M. - Laus tibi Christe.
CREDO.
ANTÍPHONA AD OFFERTÓRIUM
Ps. 44, 3.
Diffúsa
est grátia in lábiis
tuis:
proptérea benedíxit
te Deus
in ætérnum, et in
sǽculum
sǽculi.
SECRÉTA
Exáudi, Dómine,
preces
nostras: et, ut
digna sint
múnera, quæ óculis
tuæ majestátis
offérimus, subsídium
nobis tuæ pietátis
impénde.
Per Dóminum.
PRÆFATIO DE NATIVITATE.
COMMÚNIO
Luc. 2, 26. Respónsum
accépit Símeon a Spíritu
Sancto, non visúrum se mortem,
nisi vidéret Christum Dómini.
POSTCOMMÚNIO
Quǽsumus, Dómine, Deus
noster: ut sacrosáncta mystéria,
quæ pro reparatiónis
nostræ munímine contulísti,
intercedénte beáta María
semper Vírgine, et præsens
nobis remédium esse fácias
et futúrum. Per
Dóminum nostrum. |